Podcast Nedir?
Podcasting, genellikle bireyler, şirketler veya uzmanlar tarafından oluşturulan sesli veya dijital medya içeriklerinin (radyo programları, videolar vs.) internet üzerinden, genellikle bildirim yoluyla, bilgisayar ve taşınabilir cihazlara (cep telefonu, tablet vs.) indirilebilecek şekilde yayınlanmasıdır.
Bu şekilde indirilen dosyalara ise "podcast" denir. Podcastler günümüzde, şarkı ve müzik temelli olmayan, konuşma ve anlatılardan oluşan, bilgi ya da eğlence içerikli ses dosyaları olarak karşımıza çıkar. Ancak podcastlerin asıl tanımı, tüm multimedya dosyalarının otomatik güncellemelerle cihaza indirilmesini sağlama amacıyla ortaya çıktığı dönemde daha genişti.
2000'li yılların başında, internetin yaygınlaşması ve blog sitelerinin popülerliği arttıkça, yazarlar daha fazla içerik üretmek adına metinleri seslendirip bu ses dosyalarını sitelere yüklemeye başladılar.
Bu dönemde RSS yazılımı geliştirildi ve yeni içerikleri otomatik olarak indirip kullanıcılara gösterme fonksiyonuna sahipti. RSS teknolojisi, taşınabilir müzik çalar ve mp3 playerların yaygın kullanımıyla birlikte güncellendi ve iPod'lar için özel bir uygulama ile entegre oldu.
Bu entegrasyon, "pod" (kapsül) kelimesi ile "broadcast" (yayın) kelimesinin birleşiminden "podcast" kelimesini doğurdu. Apple'ın iPod'unun popülerliği, podcastlerin yaygınlaşmasında önemli bir etken oldu. Günümüzde podcastler, RSS teknolojisinin aksine yayıncılar tarafından uygulamalara yüklenen ses dosyaları ile kullanıcılara ulaştırılmaktadır.
Podcasting ya da podcast yapma kavramı, sosyal ağların ve video içerik platformlarının gelişmesiyle birlikte yaygınlaşarak; kimileri için hobiye dönüşmüş, kimileri içinse iş haline gelmiştir. Böylece, video içerikleri izlemeye zamanı olmayan ya da radyo yayınlarını kaçıran kişiler için oldukça avantajlı bir alan oluşmuştur. Podcast yapmak isteyen herkes için, bu girişime başlamadan önce birkaç detayın bilinmesi oldukça faydalıdır.
Podcast yapmak için güçlü bir temel hazırlamak gereklidir. Aksi takdirde, yapılan yayının içerik ve ses kalitesi düşük olabilir; sürdürülebilir bir yayıncılık düzeyine ulaşmak zorlaşabilir. Bu nedenle, aşağıdaki adımları detaylı ve planlı bir şekilde atmak önemlidir. "Podcast nasıl yapılır?" sorusunun cevabı, hazırlanacak içeriğin boyutuna bağlı olarak değişebilir. Eğer yakın çevreniz ya da küçük bir dinleyici kitlesi için devamlılığı olmayan bir yayın yapacaksanız, bunun için bir telefon, sessiz bir ortam, konuşmacı ve konu belirleme yeterli olacaktır. Ancak, bu basit bir ses kaydı paylaşımından öteye gitmez. Eğer profesyonel bir podcast yayını yapmak istiyorsanız, ekipmanlarınızın daha gelişmiş nitelikte olması gerekebilir.
Profesyonel bir podcast yapmak için öncelikle hitap etmek istediğiniz dinleyici kitlenizi tanımalısınız. Bu kitlenin beklentilerini ve takip ettiği yayınları araştırmalısınız. Ardından, ilgi çekici bir konu belirleyip bu konu hakkında detaylı bilgi edinmelisiniz. Eğer yayını tek başınıza yapmayacaksanız, seçtiğiniz konu hakkında bilgisi olan, donanımlı bir konuğu programa alabilirsiniz. Gerekirse metni ve soruları önceden hazırlamak, yayın sürecinde takılma riskini azaltarak yayın kalitesini artırabilir. Bu nedenle planlı bir şekilde ilerlemek en doğru karar olacaktır.
Podcast yapmak, içerik üretme ve dinleyicilerle bağlantı kurma konusunda keyifli bir deneyim olabilir. İşte podcast yapmak için bilmeniz gereken temel konular;
Konsept: Belirli bir konsept veya tema seçin. Hangi konularda konuşmak istediğinizi ve kime hitap etmek istediğinizi düşünün.
Hedef Kitle: Kimin için podcast yapmak istediğinizi belirleyin. Hangi yaş gruplarına, ilgi alanlarına odaklanacaksınız?
Ekipman ve Teknik Bilgi: Bir mikrofon, ses düzenleme yazılımı ve kayıt ekipmanları gibi temel podcast ekipmanlarına sahip olun. Ses kalitesine dikkat edin. Kayıtlarınızı düzenlemek ve gerektiğinde ses efektleri eklemek için temel ses düzenleme becerileri edinin.
Podcast Platformu Seçimi: Podcastlarınızı yayımlayacağınız bir platform seçin. Örneğin, Anchor, Libsyn, Podbean gibi platformlar popüler tercihler arasındadır.
Bölüm Planlaması: Her bölümü önceden planlayın ve düzenleyin. Buna konuklar, konu başlıkları ve bölüm süresi dahildir.
Düzenve Pazarlama: Belirli bir yayın programı oluşturun ve buna uyun. Ayrıca podcastınızı pazarlamak için sosyal medya ve diğer online kanalları kullanın.
Podcast yapmak kavramı, sosyal ağların ve video içerik platformlarının gelişmesiyle birlikte yaygınlaşarak; kimileri için hobiye, kimileri içinse gelir kaynağına dönüştü. Böylece video içerikleri izlemeye zamanı olmayan ya da radyo yayınlarını kaçıran kişiler için oldukça avantajlı bir alan oluştu. Böyle bir girişimde bulunmak ve podcast yapmak isteyen herkes için birkaç detayın bilinmesi oldukça faydalı olacaktır.
Yayın formatına karar vermek, konu ya da konuları belirlemek, eğer konuklu format seçildiyse konuğu belirlemek, bilgisayar ve teknik donanımları edinmek, ses kaydedici ve düzenleyici bir program edinmek, yayın yapılacak platform ve uygulamaları seçmek gibi adımlar başlangıçta takip etmemiz gereken temel adımlardır.
Kendi dinleyici kitlenizi oluşturabilmek ve daha fazla dinleyici çekmek için dikkate alabileceğiniz bazı detaylar vardır. Bu yüzden bir podcast hazırlarken biraz daha nitelikli bir hazırlık yapmak şart.
Öncelikle bahsedeceğiniz konu ile ilgili çok iyi bir analiz yapmanız gerekiyor. Hazırlayacağınız podcast canlı bir içerik olmayacağı ve size karşıdan birilerinin sorular sormayacağını göz önüne aldığımızda kaydınız için iyi bir akış hazırlamanız gerekir.
Eğer tek başınıza bir içerik hazırlayacaksanız, anlatacağınız konu ile ilgili vurgulamak istediğiniz noktaları özet hâlinde yazın. Burada size en büyük tavsiyem bu başlıkları cümle halinde yazmamak. Bunun nedeni eğer iyi bir politikacı veya spiker ya da seslendirme sanatçısı değilseniz çok büyük ihtimalle okuduğunuz metni iyi bir tonlama ve vurgulama ile yorumlayamayacağınız için tekdüze bir kayıt ortaya çıkacaktır.
İşin bu aşamasının sesinizle hiç alakası olmadığını unutmamanız gerekir. Hiç takılmadan, mükemmel bir ses tonu ve kusursuz Türkçe’yle de okusanız sonuç aynı olacaktır.
Drama, diksiyon ya da bu klasmanda bir eğitim görürseniz bu konuda farklı sonuçlar alabilirsiniz ama tüm kayıt boyunca konuşmanızı birebir kâğıttan okumaya kalkarsanız sizi dinleyen, kısa süre içinde başka bir podcaste geçecektir.
Temel hedef olabildiğince kısa sürede olabildiğince kaliteli içerik sunmak. Durum böyle olunca da bir içeriği hazırlarken öncelik, üreticinin amacını öze inerek anlatması oldu.
Cover Art ve Podcast Tanıtımı: Profesyonel bir kapak resmi oluşturun. Podcast tanıtımınızı etkili bir şekilde yapın. Potansiyel dinleyicileri çekmek için dikkat çekici bir açıklama yazısı yazın.
Dinleyici Geri Bildirimini Değerlendirme: Dinleyicilerinizden gelen geri bildirimleri dikkate alın ve içeriğinizi buna göre şekillendirin.
Yasal Konular ve İzinler: Müzik, telif hakları ve konuklarla ilgili yasal konulara dikkat edin. Gerekli izinleri alın.
İstatistikleri Takip Etme: Podcast'unuzun performansını ölçmek için istatistikleri takip edin. Hangi bölümler daha popüler, kimler dinliyor gibi verilere göz atın.
Podcast yapma uygulamaları, günümüzün hızlı yaşam temposunda bilgi paylaşımının bir aracı haline gelmiştir. Bilgi edinme ihtiyacını karşılamak için yazılı veya görsel mecraya yönelenler bütün dikkatlerini okudukları kaynağa yoğunlaştırmak durumundadır.
Podcast, bu noktada öne çıkarak kullanıcılara farklı bir erişim imkanı sunmaktadır.
Yürüyüş yaparken, koşarken, araba kullanırken, yemek yaparken, gözler kapalıyken veya işyerinde çalışırken kulaklıkları takarak dinleme imkanı tanır.
Kullanıcıların çoğu tarafından online bir günlük gibi kullanılan bloglar popülerleştikçe, blogları düzenli takip etmek zorlaştı.
Bu durumda, Dave Winer tarafından geliştirilen RSS feed teknolojisi devreye girdi.
Kullanıcının takip ettiği bloglarda güncelleme olup olmadığını kontrol eder ve varsayeni veriyi otomatik olarak bilgisayarına indirir, bu da büyük bir kolaylık sağlar.
Zamanla, insanlar bloglarında ses kayıtları kullanarak düşüncelerini daha hızlı ve etkili bir şekilde paylaşmaya başladılar. Bu, blog kullanımının önemli bir bileşeni haline geldi ve insanlar bu ses dosyalarını indirip dinlemeye başladılar.
Podcasting, teorik olarak 2001 yılında bütün bileşenlerin hazır olmasına rağmen, RSS feed kullanımıyla ses dosyalarının otomatik olarak indirilip taşınabilir müzik çalarlara aktarılması ihtiyacı doğunca 2003 yılında ortaya çıktı.
Bu dönemde ses dosyalarının internet üzerinden paylaşımı ve taşınabilir müzik çalarların kullanımı yaygınlaşmıştı.
Dave Winer, 2003 yılında radyo sunucusu Christopher Lydon için RSS feed'leri mp3 dosyalarını içerecek şekilde geliştirdi. Bu otomasyon, bloglardaki ses dosyaları için büyük bir kolaylık sağladı.
Podcast yapmak için kullanabileceğiniz pek çok program ve uygulama bulunmaktadır. İnternet üzerinden erişilebilen bu programlar sayesinde podcast yapma adımını kolayca gerçekleştirebilirsiniz. Ancak kullanacağınız uygulamanın özelliklerine dikkat etmek önemlidir. Sesi alma ve verme kalitesi, düzenleme ve paylaşım seçeneklerinin zenginliği, yayın platformlarına uyumluluk gibi detaylar değerlendirilmelidir.
En çok tercih edilen podcast yapma uygulamaları şunlardır:
GarageBand
Audacity
Descript
Adobe Audition
ProTools
Anchor 3.0 (Mobil)
Logic Pro X
Audio Hijack & Fission
Sitemiz üzerinden inceleyebileceğiniz podcast ekipmanlarının linklerini sizler için aşağıya sıraladık;
Mikser;
Mikrofon;